Tijdens de FAITH Meet Up op 12 december stond de toekomst van ouder worden centraal, met inspirerende bijdragen van verschillende sprekers. Onder de titel Kloar veur de Toukomst werd ingegaan op de uitdagingen en kansen die vergrijzing met zich meebrengt, en op manieren waarop we samen kunnen werken aan een duurzame en inclusieve samenleving.

De keerzijde van vergrijzing: een zorginfarct voorkomen

Fons van der Lucht opende met een toekomstscenario uit de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) 2024. Hij benadrukte de schaduwkanten van de vergrijzing, zoals een toenemende ziektelast met betrekking tot ouderdomsaandoeningen en een zorgsysteem dat sterk gericht is op curatie. Doorgaan op dezelfde weg leidt volgens hem tot een zorginfarct met grote gevolgen. Tegelijkertijd ziet hij kansen: met de juiste aanpak kunnen mensen, ondanks ziektes en aandoeningen, een gezond en betekenisvol leven leiden. Van zorg naar Gezondheid.

Onderzoek naar ‘voorbereiden op ouder worden’

Nanda Kleinenberg deelde inzichten uit een deel van haar promotieonderzoek, waarvoor ze in gesprek ging met bewoners van de Oosterparkwijk in Groningen. In deze wijk is de verwachting dat het percentage ouderen in de wijk toe zal nemen. Samen met welzijnsorganisatie Wij Oosterpark onderzocht zij hoe mensen zich fysiek, sociaal en woontechnisch voorbereiden op ouder worden. Met 140 ingevulde vragenlijsten en zes groepsgesprekken bracht ze in kaart hoe mensen van 45 jaar en ouder denken over hun toekomst. “Het gaat niet alleen om praten over later, maar ook over hoe je nu leeft. Leef je uit angst, of leef je uit liefde?” werd hierop gereageerd vanuit de zaal.

Praten over later

Aansluitend op haar presentatie over haar promotieonderzoek riep Nande de aanwezigen op om met elkaar in gesprek te gaan. ‘Hoe bereid jij je voor op later?’ was de centrale vraag. Mooie gesprekken onstonden over wat men al wel of juist niet deed in de voorbereiding op later, en waarom? Zo kwam het idee over een praatplaat meermaals naar voren, hoe en waarover kun je het gesprek aangaan met bijvoorbeeld je ouders en hoe zij zich (al dan niet) voorbereiden op later. Ook werd de gevoelskant benadrukt: ‘wat doet het ouder worden met je?’ en werd gesproken over ‘van betekenis zijn en blijven, tijdens maar ook na je werkzame leven’.

Inspirerende voorbeelden uit het Noorden

Herbert Rolden nam de deelnemers mee op een rondreis door het Noorden, met voorbeelden van lokale en landelijke initiatieven rondom ouder worden. Zo kwamen campagnes als ‘Wij zijn zelf het medicijn’ en ‘Praat nu over later’ voorbij, evenals praktische gidsen zoals de ‘Regel het zelf-gids’ in Haren. Herbert benadrukte dat beelden over ouder worden vaak negatief zijn (ageism), terwijl er juist behoefte is aan meer positieve en realistische perspectieven. Ook deelde hij een aantal inzichten en ervaringen uit het veld. Weten staat niet gelijk aan doen en weten staat ook niet gelijk aan voelen, weten hoe, kunnen en willen. De realisatie dat je je kan of moet voorbereiden op ouder worden leidt dan ook niet onherroepelijk tot actie. Binnenkort start het onderzoeksprogramma ‘Kloar veur toukomst’ met als doel voorbereiden op ouder worden als integraal onderdeel van het leven.  

De kracht van de sociale basis

Karlien Landman sloot af met een pleidooi voor aansluiten bij en versterken van bestaande initiatieven, zoek de samenwerking in werken aan de sociale basis. Ze benadrukte het belang van professionele bescheidenheid: gebruik maken van wat al aanwezig is in de sociale netwerken van mensen. ‘Er zit ontzettend veel kennis in gemeenschappen en waarde in amateurschap. Respecteer regie en eigenaarschap en laat contact voor inhoud gaan’ gaf ze de aanwezigen tot slot mee.

De FAITH Meet Up bood waardevolle inzichten en inspiratie voor een toekomst waarin we samen verantwoordelijkheid nemen voor ouder worden. Door samen te werken en in te spelen op de kracht van de sociale basis, kunnen we betekenisvol ouder worden mogelijk maken.