Dankzij gps-trackers voor mensen met dementie hoeven Thea Lindeboom en haar collega’s van verpleeghuis Lijtehiem in Ureterp tegenwoordig niet lang te zoeken naar verdwaalde bewoners. Het is een van de vier zorginnovaties die worden onderzocht dankzij een koploperfinanciering voor ZuidOostZorg.
Jirza Zwerver (links) en Thea Lindeboom vertellen op locatie Stellinghaven over de innovaties bij ZuidOostZorg. Foto: Rens Hooyenga
De zorg- en kennisorganisatie kreeg de subsidie van 270.000 euro onlangs van het Zilveren Kruis om onderzoek te doen naar de effectiviteit van vier innovaties. Heel mooi nieuws, stelt Jirza Zwerver, programmamanager ‘Samen anders leven en zorgen’ bij ZuidOostZorg, met dertien locaties voor ouderenzorg in Friesland. ,,We zijn al langer bezig met de vraag: hoe bereiden we ons voor op de toekomst van de ouderenzorg en hoe kunnen technische hulpmiddelen ons daarbij helpen?’’
Hulpmiddelen zoals de ‘meekijkbril’ worden dan ook al langer gebruikt. Maar dankzij het koplopergeld kan ZuidOostZorg grondig onderzoeken hoe effectief deze zijn. Zwerver: ,,Voordat je zo’n innovatie landelijk inzet, wil je zeker weten dat het écht werkt en weten wat de toegevoegde waarde is. Dankzij het onderzoek kunnen we onze opgedane ervaring en kennis delen met andere zorgorganisaties.’’
Samen met Lindeboom vertelt ze op Stellinghaven in Appelscha om welke technische snufjes het gaat. Deze locatie, expertisecentrum voor mensen met dementie en zeer ernstig probleemgedrag, is een van de drie van ZuidOostZorg waar proef wordt gedraaid met de meekijkbril. De innovaties dienen grofweg twee doelen: grotere zelfredzaamheid van de bewoners en verlichting van de werkdruk.
Lindeboom en haar collega’s hebben al goede ervaringen met de meekijkbril, die op tafel ligt. Zo kunnen wondverpleegkundigen hiermee op afstand advies geven over een behandeling. ,,Voorheen kwamen dat soort experts op verzoek langs. Dan rij je bijvoorbeeld 25 minuten naar een locatie om 5 minuten naar een wond te kijken en daarna weer 25 minuten terug. Hoe mooi is het als zoiets op afstand kan?’’
Naast deze bril is de subsidie bedoeld voor onderzoek naar de werking van optische sensoren in de kamer van bewoners, gps-trackers voor mensen met dementie en hulpmiddelen die de zelfredzaamheid van ouderen ondersteunen, zoals een aantrekhulp voor steunkousen. Lindeboom: ,,Dankzij de trackers kunnen bewoners naar buiten als ze willen. Doordat ze heel secuur aangeven waar de persoon zich bevindt, kunnen wij veel gerichter zoeken als het alarm afgaat.’’
Doordat de innovaties een andere rol van zorgprofessionals vragen kunnen ze de zorg ontlasten. En dat is hard nodig, want het personeelstekort neemt de komende jaren alleen maar toe. Maar daarnaast, en dat vindt ZuidOostZorg minstens zo belangrijk, vergroten ze de privacy en zelfstandigheid van bewoners en cliënten.
Elke expert bij ZuidOostZorg krijgt nu de vraag: wat kun je op afstand doen? Zwerver: ,,Dit vraagt een andere werkwijze waar mensen aan moeten wennen, bijvoorbeeld communiceren via Teams.’’
Lindeboom is naast zorgprofessional ‘techcoach’: ze probeert haar collega’s mee te krijgen in de technologische ontwikkelingen. ,,Zorgtechnologie wordt steeds belangrijker. Het interesseert me en ik vind het leuk om mijn collega’s te motiveren.’’ En ja, bij sommige collega’s bespeurt ze enige scepsis. ,,We hebben op onze locaties al heel lang robothonden en -katten. Daar werd in het begin ook wat lacherig over gedaan. Maar we zien dat bewoners er heel rustig van worden. Zoiets kleins kan echt invloed hebben.’’
ZuidOostZorg en Zilveren Kruis Zorgkantoor werken al langere tijd intensief samen om goede zorg beschikbaar te houden. De Friese zorgorganisatie kreeg de koplopersubsidie omdat de innovaties volgens Zilveren Kruis de verandering naar toekomstbestendige ouderenzorg kunnen versnellen. Het tweejarige onderzoek gebeurt in samenwerking met NHL Stenden Hogeschool en de Hanzehogeschool.
Zorgtechnologie neemt een grote vlucht. Vrijwel alle zorginstellingen passen in meer of mindere mate technische snufjes toe om de druk op de zorg te verlichten. Hieronder enkele voorbeelden in Friese ziekenhuizen.
MCL
Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) is deze maand begonnen met thuismonitoring van patiënten met COPD. Via de ‘Thuismeten app’ kunnen patiënten hun gezondheidsgegevens doorgeven, waaronder symptomen zoals benauwdheid, hoesten en temperatuur. Als uit de metingen blijkt dat de COPD-klachten verergeren, dan krijgen patiënten via de app adviezen om zo te proberen een longaanval of ziekenhuisopname te voorkomen. Volgens longarts Jolanda Kuijvenhoven biedt thuismonitoring MCL de mogelijkheid om proactief in te grijpen bij veranderingen in de gezondheidstoestand van de patiënt. Ook geeft het patiënten volgens haar rust als ze weten dat er iemand meekijkt.
Thuismonitoring wordt ook al ingezet bij chronische darmontsteking, hoge bloeddruk en zwangerschapsdiabetes.
Tjongerschans
Tjongerschans werkt sinds deze maand bij knievervangingen voor het eerst met een operatierobot. Door knieoperaties uit te voeren met robotassistentie kan meer maatwerk voor de patiënt worden geleverd, stelt het Heerenveense ziekenhuis. De robot maakt namelijk gebruik van gegevens die realtime tijdens de operatie worden verzameld. Deze helpen de chirurg om de knieprothese nauwkeuriger uit te lijnen. Resultaat is een sneller herstel en een beter behandelresultaat, verwacht Tjongerschans.
Met het oog op de toekomstige vergrijzing zal de vraag naar knieprotheses alleen maar toenemen. Om onder meer die reden investeert het ziekenhuis in deze nieuwe technologie.
Antonius
Hoofdpijnpatiënten van Antonius kunnen sinds deze maand gebruik maken van de Thuismeten app van Luscii. Hiermee kunnen ze vanuit huis doorgeven hoe ernstig hun hoofpijn is, welke symptomen zij ervaren en welke pijnstillers zij hebben ingenomen.
Kankerpatiënten kunnen sinds enkele jaren al thuis chemo- en immunotherapie krijgen. Dit scheelt veel reistijd en geeft vaak rust. Volgens het ziekenhuis in Sneek voelen mensen zich minder ziek aan de eigen keukentafel. De eerste kuren vinden altijd plaats in het ziekenhuis, om te kijken hoe de patiënt erop reageert. Wanneer alles zonder bijwerkingen verloopt en de thuissituatie geschikt is, kan de behandeling thuis worden voortgezet.
Nij Smellinghe
Sinds twee jaar kunnen patiënten met een ongecompliceerde botbreuk of ander stabiel letsel van het Drachtster ziekenhuis zelf oefeningen doen en werken aan hun herstel met de ‘Virtual Fracture Care’ app. Ze hoeven dan niet meer voor controle naar het ziekenhuis.
Er is informatie beschikbaar over vijftien type letsels, zoals een gebroken sleutelbeen of pols bij kinderen, een verstuikte enkel en een spaakverwonding. Tijdens de behandeling op de spoedeisende hulp brengt de SEH-verpleegkundige, in plaats van gips, een verband, brace of afneembare laars aan die de patiënt zelf kan verwijderen.
,,Dit scheelt de patiënt een vervolgafspraak in het ziekenhuis en daarmee tijd. Daarnaast helpt het ons om de druk op de zorg te verminderen”, zegt traumachirurg Roderick Wouters.
* Dit artikel verscheen op 28 juni j.l. in de Leeuwarder Courant
