Op de valreep van 2023 verschenen: het jaarboek van Het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken. Een dikke bundel met als inhoud: een breed scala aan onderwerpen, gegroepeerd rond vijf thema’s: na een algemeen deel, aandacht voor beeldvorming en cultuur, arbeid en vrijwilligerswerk, huizen en woonomgeving en het sociaal domein? Ook belangrijk: de ondertitel: over seniorisme, samenleven en solidariteit. In een notendop de centrale thema’s. Een boek voor iedereen die oud is, wil worden of op enigerlei wijze te maken heeft met ouderen. Dus eigenlijk voor ons allemaal!

Gelukkig een stevige, stoere titel, uitgaande van de oplossingsgezindheid en – bereidheid van ouderen zelf. Eigenwijs en origineel. We zijn intussen immers gewend aan ‘de grijze golf’, seniorenproblemen, zorgkloven en -infarcten. Terwijl we al tientallen jaren alles weten over de demografische situatie van nu. Ouderen als oplossing? “Niet alle ouderen toch?”, hoor ik u al zeggen. Dat klopt, het gaat hier om ouderen die kúnnen bijdragen aan oplossingen en zelf de oplossing kunnen zijn. Door bij te dragen, mee te denken en vooral te doen. Die zich verantwoordelijk voelen en in het groot of kleiner een bijdrage leveren, ook in het leven van ouderen voor wie dat niet meer of nog maar heel beperkt mogelijk is. Samen met leeftijdgenoten, maar zeker ook met jongeren.

Op de voorkant van het boek staat een rollator met daarop een goedgevulde gereedschapskist. Ze geven precies weer waar dit boek over gaat! Elk deel is heel divers ingevuld; met columns, gesprekken, onderzoek, interviews, essays, analyses, verkenningen en opinies. Verfrissend en tegendraads; met veel herkenning omdat leeftijdgenoten bijvoorbeeld ervaringen delen, je tips en een nieuwe kijk geven, perspectief bieden en veel gespreksonderwerpen. Zo kijken zeven gerontologen in een column terug, krijgen we lessen uit de buurtkroeg, maar is er ook een analyse over ‘Liever een onsje meer welzijn dan een kilo meer zorg’ en een essay over blijven meedoen met dementie. Is dienstplicht voor ouderen de (nabije) toekomst?; hoe ziet de oude dag op de werkvloer eruit, hoe als mantelzorgondersteuner of als co-onderzoeker? Teveel om op te noemen dus in deze rijke bundel.                                                            

Als we als onszelf – dus gewoon als ouderen - aan de slag willen en willen blijven, moeten we om te beginnen de hobbel van het seniorisme aanpakken. Dat is een hele klus, ook omdat de stereotypen, vooroordelen en leeftijdsdiscriminatie niet alleen bij anderen zitten, maar ook bij onszelf. Met goed gereedschap aan de bak dus!

Ouderen als oplossing? Is dit niet onszelf rijk rekenen? Denken we niet veel te positief?

Wat maakt dat de samenleving de talenten van ouderen zo weinig benut en welke mogelijkheden zijn er om dit wel te doen? Afhankelijk van hoe/waar je kijkt: er gebeurt al veel, maar het gaat te langzaam. Het is een wat ongeduldige bundel geworden, zeggen de samenstellers. Deze bundel geeft een berg gereedschap om aan de slag te gaan, te beginnen met de vraag: ‘wie zien we eigenlijk als we aan ouderen denken?’

Een blog van Anjo Geluk-Bleumink, voorzitter Denktank 60+ Noord, een (netwerk)organisatie die uitsluitend met vrijwilligers werkt. December 2023.

Titel: Ouderen als oplossing
Redactie: Lilian Linders, Marcel Ham
Uitgever: Van Gennep
ISBN: 9789461645951
Prijs: €19,99