In de beeldentuin in Gees staat een metershoge ladder. Hij staat stevig in het Drentse landschap en is zo hoog dat hij bijna tot in de hemel reikt. Voor mij is dat lang het symbool geweest voor de toekomst: the sky is the limit. Niet helemaal natuurlijk, maar iets als: aan de slag met een open blik, naar de blauwe lucht gericht toch wel? Intussen is er een ander symbool dat me aanspreekt.

De beeldvorming over ‘oud’ en ouderen zit ons nogal eens in de weg. Vanuit de samenleving, maar ook vanuit het beeld dat we zelf van oud worden en oud zijn hebben. Er zijn zelfs boeken verschenen waarvoor oudere BN-ers geïnterviewd zijn over hun ervaringen met oud zijn. Valt het mee? Is het heel erg? Over het algemeen hadden de bevraagde BN-ers een leuk leven en konden ze de journalist geruststellen. Er bestaat natuurlijk geen doorsnee-oudere en het is niet moeilijk om een stel vrolijke vitale ouderen te vinden.                                                                  

Er niet omheen draaien: de ouderdom is een fase van verlies, van achteruitgang. Maar staat er dan niets tegenover al dat verlies? Waar zit de uitdaging, wat is de winst – voor de samenleving, voor mij - , waar het lijntje naar boven? Is dat niet nodig om deze levensfase in aantrekkelijk en met recht ‘het geschenk van de eeuw’ te laten zijn, zoals de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving ons in een heel interessant rapport belooft?(*)                                                                                      

Op zoek naar mijn eigen winstpunten leverde dat uiteindelijk een lijstje op waarmee ik aan de slag ging. Genoeg te beleven en te doen en ik had van het leven geleerd. Vaak door schade en schande, maar toch. Een levensfase met mogelijkheden, verantwoordelijkheden ook. Niks afbouwen dus. Gaandeweg kwam ik echter nog steeds de ‘trap des ouderdoms’ tegen, met de tweede levenshelft als een onaantrekkelijke, letterlijk donkere fase. Mij aangereikt door 65-minners, beleidsmakers en zorgprofessionals bijvoorbeeld. Zonder altijd het beeld van die antieke trap te kennen zit hij zeker ook in de hoofden van ouderen zelf. Geen wonder dat 65-minners angstvallig vasthouden aan forever young en andere uitstelstrategieën. 70 als het nieuwe 50! Oud en afhankelijk zijn is voor dummies. Maar waarom niet aan de slag gegaan met het geschenk van de eeuw?                                                           

In zijn nieuwste boek ‘Eindelijk volwassen, de wijsheid van de tweede levenshelft’ noemt Frits de Lange gezond ouder worden een goed streven, maar verbindt hij dat met wijsheid: wijs worden om jezelf minder in het middelpunt te plaatsen. Dat heeft uitleg nodig, omdat oud in combinatie met wijs zeker niet altijd een gelukkig paar oplevert. Niet bij iedereen komt wijsheid immers met de jaren. Maar we kunnen wel in wijsheid groeien. ‘Ek mis myzelf steeds minder’ – deze zin van de Zuid-Afrikaanse dichteres Elisabeth Eybers blijkt essentieel: jezelf niet meer zo belangrijk vinden, maar je opgenomen weten in een groter geheel. Wijsheid is dan: zelfkennis die uitmondt in relativering van het ego, die ontstaat als je jezelf zo goed leert kennen dat je de gerichtheid op jezelf kwijtraakt. Ruimte voor van alles! Nieuwe dingen!

Met deze geschenken- - plus wijsheid en ruimte voor actie -  in je rugzakje zou het moeten lukken: het cadeau uitpakken en verzilveren.

Mijn nieuwe beeld heeft vanzelf de ladder vervangen: een uitbottende tak van een oude boom, die groeit en bloeit.

(*)RVS- ‘de derde levensfase, het geschenk van de eeuw’ – raadrvs.nl